Ochrona własności intelektualnej pozwala na zabezpieczenie praw do utworów, wynalazków, wzorów, znaków towarowych, baz danych itd. Przedsiębiorstwa, które mają zamiar skutecznie zabezpieczyć swoją własność intelektualną powinny korzystać z odpowiednich instytucji i instrumentów prawnych zapewniających bezpieczeństwo w tej dziedzinie.
Jak rozumieć własność intelektualną?
Skorzystanie z prawa własności przemysłowej dla firm jest rozwiązaniem eliminującym problem wykorzystania opracowanych patentów czy znaków towarowych przez podmioty działające w tej samej branży bądź też osoby prywatne.
W kwestii ochrony własności intelektualnej duże znaczenie ma także prawo autorskie. Dotyczy ono zabezpieczenia oryginalnych dzieł artystycznych i literackich, jak również stworzonych utworów muzycznych, oprogramowania, transmisji telewizyjnych czy reklam oraz twórczości multimedialnej. W ramach prawa autorskiego można zabezpieczyć także bazy danych.
Dużym zainteresowaniem przedsiębiorców stawiających na innowacyjność jest ochrona własności intelektualnej odnosząca się do strategii handlowych. Chodzi tutaj przede wszystkim o zastrzeżenie tajemnic handlowych, realizowania cyklów produkcyjnych, a także tworzenia treści umów o zachowaniu poufności względem pracowników czy osób współpracujących przy konkretnym projekcie handlowym, które nie są zatrudnione w danym przedsiębiorstwie.
Własność intelektualna regulowana przepisami prawnymi
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) zdefiniowała pojęcie własności intelektualnej. Oznacza ona zbiór praw, które odnoszą się do różnego typu wytworów intelektualnych będących oryginalnym dziełem danej osoby bądź firmy. Chodzi tutaj przede wszystkim o:
- fonogramy,
- programy radiowe,
- programy telewizyjne,
- odkrycia naukowe,
- wzornictwo przemysłowe,
- znaki towarowe,
- znaki usługowe,
- oznaczenia handlowe,
- nazwy handlowe,
- wynalazki we wszystkich dziedzinach związanych z działalnością człowieka,
- interpretację artystyczną wybranych utworów,
- dzieła literackie,
- dzieła naukowe,
- dzieła artystyczne,
- zabezpieczenie przed nieuczciwym działaniem agresywnej konkurencji.
Podstawowymi przepisami prawnymi regulującymi ochronę własności intelektualnej jest ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawa z dnia 27 lipca 2001 roku o ochronie baz danych, a także ustawa z dnia 30 czerwca 2006 roku prawo własności przemysłowej oraz ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Wymienione ustawy dokładnie regulują zakres ochrony, jak również prawa pokrewne, a także maksymalny czas ochrony dotyczący patentów na wynalazki, wzorów użytkowych, wzorów zdobionych, prawa do rejestracji znaków towarowych, topografii układów scalonych, wzornictwa przemysłowego czy oznaczeń geograficznych.
Formy zabezpieczenia własności intelektualnej
Zgodnie z treścią ustaw dotyczących ochrony własności przemysłowej i prawa autorskiego oraz praw pokrewnych maksymalny czas ochrony na patenty na wynalazki wynosi 20 lat, z wyjątkiem leków. Wzory użytkowe są chronione przez 10 lat od daty ich zgłoszenia, z kolei topografia układów scalonych jest zabezpieczona do 10 lat. Ochroną bezterminową są objęte oznaczenia geograficzne. Z kolei wzory przemysłowe są chronione przez 25 lat od daty ich zgłoszenia.
W Polsce co do zasady nie udziela się patentów na rasy zwierząt, wszelkiego typu odmiany roślin bądź też czysto biologiczne metody hodowli roślin oraz zwierząt, jak również sposoby leczenia zwierząt czy ludzi. Podstawową formą ochrony własności intelektualnej może być powołanie się na prawo autorskie. To możliwość skutecznego zabezpieczenia interesów danego producenta.
Ponadto formą zabezpieczenia własności intelektualnej jest udostępnienie wersji kontrolowanej. Chodzi o pobieranie opłat licencyjnych we wskazanej wysokości lub też możliwość udostępniania własności intelektualnej wyłącznie po rejestracji użytkownika, który jest zainteresowany posiadaniem tego typu materiałów. Poza tym formą ochrony własności intelektualnej może być całkowity lub częściowy zakaz kopiowania czy rozpowszechniania konkretnego wynalazku bądź utworu, a także zakaz czerpania korzyści majątkowych i innego typu zysków z rozpowszechniania, kopiowania bądź też przetwarzania wynalazku lub utworu.
Przedsiębiorstwa, które stawiają na innowacyjność, powinny zabezpieczyć swoją własność intelektualną, aby nie dostała się w niepowołane ręce i nie była wykorzystana przez agresywną konkurencję. Firmy działające w obszarze innowacyjności mogą zastrzec posiadane patenty, opracowane wzory, prawo do ochrony odmian roślin, wszelkiego typu oznaczenia geograficzne, jak również wzory użytkowe czy znaki towarowe.
