Chociaż pojęcia franco i loco są często używane w handlu krajowym (lokalnym) i mają za zadanie uprościć proces transakcji kupna-sprzedaży pod kątem organizacji przewozu, nie dla każdego uczestnika procesu transportowego są zrozumiałe. Bywa nawet, że każda ze stron kontraktu inaczej je interpretuje, co może prowadzić do nieporozumień. Co więc oznaczają? Kto i kiedy ponosi koszty związane z transportem?
Franco i loco a koszty transportu – kto i kiedy płaci za przewóz?
Formuły franco i loco służą do określenia gestii transportowej i regulują m.in. to, kto ponosi koszty transportu. W przypadku formuły franco jest to nadawca. Loco natomiast jest odwrotnością franco. W przypadku tej formuły koszty transportu przejmuje odbiorca. To, która ze stron ostatecznie zorganizuje przewóz i pokryje jego koszty, uzależnione jest przede wszystkim od pozycji ekonomicznej przedsiębiorstwa.
Formułę loco najczęściej wybierają:
- mali i początkujący eksporterzy,
- firmy, które nie są stałymi klientami firm spedycyjnych i transportowych,
- przedsiębiorstwa pozbawione wystarczających zasobów niezbędnych do organizacji transportu,
- przedsiębiorstwa, które nie są w stanie oszacować kosztów transportu przed jego organizacją,
- kupujący, którzy działają na dużą skalę i mają lepsze możliwości organizacji przewozu niż sprzedawcy.
Z kolei formuła franco jest chętnie wybierana przez sprzedawców o stabilnej, ugruntowanej pozycji rynkowej, którzy np. dysponują własną flotą transportową lub współpracują z wyspecjalizowaną firmą spedycyjną, co pozwala im obniżyć koszty przewozu. Mogą oni bowiem zorganizować transport ładunku w taki sposób, aby był on efektywny i korzystny pod względem finansowym.
Franco i loco a przeniesienie ryzyka – kto i kiedy ponosi odpowiedzialność za stan ładunku
W formułach franco i loco nie chodzi jednak wyłącznie o to, kto ponosi koszty transportu, lecz przede wszystkim o przeniesienie ryzyka i odpowiedzialności za stan ładunku. Jak wygląda to w praktyce?
- Loco. W przypadku tej formuły sprzedający ma minimalne obowiązki. Ponosi on ryzyko i odpowiedzialność za stan ładunku wyłącznie do momentu jego dostarczenia do miejsca dostawy (określonego w umowie z kupującym). Od tej chwili pozostałe działania leżą w gestii kupującego. Musi on zorganizować transport towarów, pokryć jego koszty czy też uzyskać stosowne zezwolenia. Sprzedawca natomiast jest zobowiązany do właściwego opakowania i oznaczenia ładunku, który dociera w miejsce dostawy.
- Franco. To odwrotność loco. W przypadku tej formuły to sprzedający ponosi odpowiedzialność za stan ładunku do określonego w umowie miejsca. Kupujący natomiast ma minimalne obowiązki.
Franco i loco a INTERCOMS – odpowiedniki formuł krajowych w handlu międzynarodowym
W handlu i transporcie międzynarodowym zastosowanie znajdują Międzynarodowe Reguły Handlowe – INCOTERMS. Chociaż nie są obowiązkowe, weszły do powszechnego użytku. Szczegółowo bowiem określają obowiązki i odpowiedzialność stron transakcji kupna-sprzedaży oraz jasno wskazują, kiedy ryzyko przechodzi ze sprzedawcy na nabywcę. W efekcie ułatwiają organizację transportu ładunku i są chętnie stosowane w przypadku dostaw międzynarodowych.
W obecnie wykorzystywanych wersjach INCOTERMS (tj. 2010 i 2020) funkcjonuje m.in. formuła EXW (Ex Works). To międzynarodowy odpowiednik formuły loco, który wskazuje, że większość obowiązków spoczywa na kupującym, a nie na sprzedawcy. Z kolei za najbliższe odpowiedniki franco w INTERCOMS uznaje się formuły: CPT (Carriage Paid To) oraz FOB (Free on Board).
Franco i loco to formuły chętnie wykorzystywane w handlu. Pozwalają one uniknąć nieporozumień związanych m.in. z kosztami transportu. Precyzują również, na kim spoczywa odpowiedzialność za przewożony ładunek, co ułatwia rozwiązywanie ewentualnych problemów, gdy dojedzie do uszkodzenia towaru. Warto więc znać ich interpretację, a także odpowiedniki w Międzynarodowych Regułach Handlu INCOTERMS. Dzięki temu strony transakcji ustrzegą się przed ewentualnymi kłopotami związanymi z przerzucaniem odpowiedzialności za ładunek.
